İmalat teknolojisi, gelişen teknolojiye paralel bir gelişim göstermekte olup üretimde kalite ve ekonomi en çok aranan özelliklerdir. Bu amaçla, endüstrideki uygulayıcılar imalatta mümkün olan bütün seçenekleri kullanma çabası içine girmişlerdir.
Firmamızda kullanılan su jeti teknolojisi; yüksek basınçlı su jetinin tahrip gücü ile yüzey işleme ve temizleme işlemlerinde kullanılmaktadır. Kağıttan-çeliğe, camdanplastiğe, tahtadan-kumaşa kadar değişik özellikteki farklı malzemelerin kesilmesinde kullanılarak vazgeçilmez bir kesme yöntemidir. Bu teknolojinin en büyük avantajı yüksek sıcaklıkların oluştuğu bir kesme işlemi olmamasıdır. Böylelikle kesilen malzemelerde ısıl gerilmeler oluşmamakta dolayısıyla işleme sonrası bir gerilme giderme işlemine gerek duyulmamaktadır. Tüm malzemeler sıcaklık oluşmadan kesilebilmektedir.
İleri teknolojinin bir ürünü olan su jeti; en verimli kesme yöntemlerinden biridir. Hiç aşınmayan, döndüğü hiç belli olmayan, köşelerde hiç çapak bırakmayan, kesme sırasında malzemeyi deformasyona uğratacak kuvvetler oluşturmayan, sıcaklık etkisi olmayan böylelikle; yapısal bozulma, kararma, çarpılma, erime, damlama oluşması ve yanma sorunları asla söz konusu olmayan bir kesici takım olan su en karışık biçimleri dahi, yüksek hassasiyet ve çok temiz kesim kenarları ile elde edilebilmektedir.
Lastik ve plastik ile kaplanmış çeliklerde ve katlı kompozit malzemelerde yanma ve ergime sıcaklıkları farklı olduğundan, su jeti sorunsuz kesmede için kullanılabilecek tek yöntemdir. Kesme işlemi sırasında, zehirli gazlar, toz, talaş veya kimyasal kirlilik oluşmaz (asbest, tuğla, plastik, deri, kumaş, kağıt, patlayıcı ve yanıcı maddeler vb. kesimleri sonucu). Kesme işlemi su ile sağlandığından sağlık koşullarına (yiyecek kesme) tümüyle uygundur.
SU JETİ İLE KESME
Su jeti ile kesme Saf su jeti ile kesme (waterjet cutting) ve aşındırıcılı su jeti ile kesme (abrasive waterjet cutting) olmak üzere iki değişik yöntemle yapılmaktadır. Her iki işlemde de, oldukça yüksek hız kazandırılmış su jeti kullanılmaktadır. Ancak aşındırıcı su jeti işleminde, basınçlı suya küçük boyutlarda aşındırıcı parçacıklar ilave edilmektedir. Bir su jeti kesme sistemi potansiyel enerjinin hazırlanması ve potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüştürülmesi olarak iki fiziksel prensibe dayalıdır.
Bir basınç yükseltici vasıtasıyla su, yaklaşık olarak 4000 bar'lık bir basınca kadar sıkıştırılır. Bu yüksek basınç altında, ses hızının üç katından daha fazla hıza sahip olan su, özel olarak imal edilmiş olan ve ucunda küçük bir delikli safir olan nozul dan geçirilir. İş parçasına çarptığında çok ince, hassas kesme yapan ve saç teli kalınlığında olan bir su jeti ortaya çıkar. İnce ve dairesel kesitli su jeti içine odaklanan kuvvet, saatte 90 km ile giden bir otomobil enerjisi ile kıyaslanabilir bir enerjiyi ortaya çıkarır.
İmalat sanayinde düşük maliyet ve yüksek kalite esastır. Bu amaçla su jeti teknolojisi;
- Günümüz imalat sanayinde kullanılan yeni bir kesme yöntemidir.
- Geleneksel kesim yöntemlerinin ekonomik olmadığı durumlarda, geleneksel kesme yöntemlerine yedek bir yöntemden ziyade onların yerine olan bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır.
- Kesme sırasında ısının istenmediği uygulamalarda “Soğuk kesme yöntemi“ olarak tercih edilmektedir.
- Bu teknolojinin en büyük avantajı soğuk bir kesme işlemi olmasıdır. Böylelikle kesilen malzemelerde ısıl gerilmeler oluşmamakta, dolayısıyla da gerilme giderme işlemine gerek duyulmamaktadır..
- Kaliteli kesme durumunda, oluşan yüzey pürüzlülüğü Ra = 10 µm' den daha az olabilmektedir, bu pürüzlülük diğer kesme yöntemlerinin bir çoğundan daha iyi bir sonuç olarak göze çarpmaktadır.
- Çevre etkisi, kesme hızları ve işletme maliyetleri incelendiğinde, geleneksel yöntemlerin yanı sıra lazer, plazma vb. modern yöntemlere göre de en çok tercih edilen yöntem görünümündedir.
- Her türden malzemeyi yüksek performansta kesebilmeye ve otomasyona çok uygun bir işleme yöntemidir. İşleme kolaylığı ve her türlü malzemenin deformasyonsuz işlenmesi, su ile kesme yöntemlerinin sınırsız bir uygulama alanına sahip olacağının bir göstergesidir. Bu çalışmada; çok geniş bir uygulama yelpazesine sahip bu yöntemin detaylı tanıtılması yapılarak, metal malzemelerin işlenmesinde henüz çok yaygın kullanılamayan bu yöntemin alternatif bir işleme yöntemi olarak
